300 Spartalı

    Heredot’un yazılı kaynaklarda bahsettiği ve Pers ordularının saldırıları sırasında Thermophalae geçidinde orduyu dar geçitten 7 gün geçirmeyen 300 Spartalı’dan bahsedilir. Tezahhur edilmeyecek bir güç olmalı çünkü 2.600.000 kişilik Pers ordusuyla savaşmışlardır. Acaba gerçekten böyle bir savaş yaşanmış mıydı? Milyonlarla ifade edilen birlikler önünde 7 gün boyunca savaşan bu insanlar çok yetenekli savaşçılar olmalıydılar. Evet, Spartalılar daha 10 yaşlarındayken doğada avlanma ve hayatını sürdürmek için bütün hayati güçleriyle sınanırlardı. Avlanamayan av olur, savaşamayanlar ise işkence görürdü. Böylece büyüdüklerinde bütün savaş taktik ve yeteneklerini savaş deneyimleriyle kanıtlamışlardır. (1)

    Savaş düzeni saldırıların kazanılması ve kaybedilmesi için hayati önem taşımaktaydı. Pers Ordularının savaş planında öncelikle düşmanın yenilebileceği kadar öncü yaya birlik göndermektir. Saldırının ikinci aşamasında ilk gönderilen asker kadar asker ve atlı birlik düşman üzerine gönderilir. İkinci aşama başarılı olmaz ve yenilgi devam ederse üçüncü aşamada “Pers Ölümsüzleri” olarak bilinen askerler gönderilir. Fakat bu üçüncü aşamaya birde okçular ve filler eklenmiştir. Bu sefer zafer garanti olmalıdır; çünkü Pers Ordularında bütün askerlerin sayısı kadar okçu bulunmaktaydı. (1)

  • Termofil (Thermophalae) Savaşı

    Sparta’da düzenlenen Karnia Festivalinin başlaması üzerine yargıçlar sınıfı olan Eforlar tarafından Sparta ordusunun toplanamadığı geçidi tutmasına izin verilmedi. Fakat ordudan seçilen 300 kişilik seçkin bir birlik geçidi korumak için görevlendirildi. Kral Leonidas komutasında olan ve geçidin korunması için gönderilen seçkin birliğin kendilerine zaman kazandıracağı ümidindeydi. Fakat beklenen yardım hiçbir zaman gelmedi. Çünkü Antik Yunan devletleri parçalanmış bir halde bulundukları için güçlerini birleştirmeleri epey zaman almıştı. Savaş ilk günü çarpışmalar dar bir geçitte yaşandığı için yaya birlikler Pers Kralı olan Xerxes tarafından Spartalıların üzerine gönderilirler. Bu birlikler bir gün bile dayanamayarak başarısız olurlar. Bu sefer ikinci aşamaya geçilerek atlı birliklerle birlikte yaya askerler gönderilir. Fakat Spartalılar bu saldırıyı da iki gün içinde bertaraf ederler. Son çare olarak Pers Ölümsüzlerini de iki gün içinde yenilgiye uğratan Spartalılar artık bir zafer kazanmışçasına rehavete kapılırlar. Fakat 7. günün ardından Malisli Efealtes adında bir hain Pers General Hidasnes’e gizli bir patikadan ilerlemeyi teklif etti ve 300 Spartalılar o dar geçitte Pers okçuları tarafından teker teker avlandılar. M.Ö 486 yılında geçidi korumak üzere görevlendirilen “300 Spartalı” yedi gün direndikten sonra nihayetinde Pers Ordusu tarafından adeta kıyıma uğradılar. Hatta savaş sırasında bir Trakya yerlisi Pers okçularını anlatırken “Pers okçuları o kadar çoktular ki ok attıklarında güneşi kapatıyorlardı” ifadesini kullanmıştır. (1) (2)

  • 300 Spartalı bir çizgi romandan mı ibaret?

    Frank Miller ve Lynn Varley tarafından çizilen bir çizgi romandan esinlenerek 300 Spartalı gündeme gelmiştir. Bu çizgi romanlar genelde tarihi olayları etkileyici bir şekilde aktarmakla ün salmışlardı. Fakat bu efsanede anlatılan 300 savaşçı Miller tarafından çarpıtılan sembolik bir sayı olabilir. Çünkü bazı kaynaklarda 300 Spartalı dışında 400 kişiden oluşan hafif piyade bir Yunan birliğinden de bahsedilir. Hatta Frank Miller bu çizgi romanda Perslileri “Barbar ve sığ” bir toplum olarak lanse etmekten geri durmamıştır. (3)

    Miller, savaşta Spartalılarla beraber savaştıkları bilinen kölelerden hiç bahsetmemektedir. Fakat savaşta bahsedilen “300 Spartalı” Miller’ın kaleminde yere göğe sığdırılamaz. Bu dönemde Spartalı savaşçılar yarı çıplak olmalarına rağmen genç ve kaslı olarak tasvir edilmişlerdir. Özellikle tarihi kaynaklarda 300 Spartalının kralı olan Leonidas oldukça yaşlıdır. Hatta Spartalıların yüceltilmesi için omuzları ve kolları hariç vücutları açık olarak tasvir edilmişlerdir. Bu büyük bir tarihi yalandır. Dönemin Pers Ölümsüzleri ve savaşçıları akıllara geldiğinde düşmana karşı göğsü açık olarak savaşmak pek akıllıca olmasa gerek. Ayrıca çizgi romanda Pers ordularına yol gösteren hain ise bir Yunan olarak resmedilmiştir. Olaya göre bu kişi fiziki olarak özürlü olduğu için Spartalılar tarafından savaşçı olarak kabul edilmez ve Spartalı savaşçılara ihanet eder.(3) 

  • 300 Sapartalı sadece bir efsaneden mi ibaret?

    Esasen ordu rakamları hakkında tarihi kaynaklarda tek yazılı mecmua Heredot’un yazdıklarıdır. Milyonlarla  ifade edilen ordular daha sonra dönemin dünya nüfusu ve tarihi kaynaklar incelendiğinde çürütüldü. Hatta bu olaydan 100-150 yıl sonra Pers Kralı Büyük İskender’e karşı kendini savunurken bile 100.000 kişilik bir ordu toplayabilmişti. Kaldı ki M.S 1050 civarında Avrupa’nın genelinden toplanan Haçlı Orduları 300 veya 350 binlerle ifade edilmekteydi. Antik Yunan döneminden kalan yazılı kaynaklarda saldıran Pers ordusu 15 ila 20 bin arasında bir sayıdan bahsedilir. Ayrıca Spartalıların askeri gücü olarak 300 efendi ve yanlarında savaşan 1500 köleden bahsedilir. Savaşın son gününde yenilmek üzereyken geçidi toplamda 3500 civarında Yunan kuvveti savunmaktadır. (3)

  • 300 Spartalı filmi kadrosu

    Yönetmenliğini Zack Snyder’in yaptığı filmde Gerard Butler Sparta Kralı Leonidas’ı ve Pers Generalini de Patrick Sabongui oynamıştır. 16 Mart 2007 tarihinde vizyona giren film büyük bir ilgiyle karşılanmıştır. Filmde anlatılan Perslilerin alçaltılması nedeniyle İran Büyükelçisi filmin Türkiye’de vizyona girmemesi için diplomatik çalışmalarda bulunmuştur.  Amerika’da gösterime girdiği gün 4 milyon dolar gişe hasılatı yapan film Türkiye’de üç günde 235.592 bin izleyiciye ulaşmıştır. (4) (5)

    Fakat ne yazık ki film tarihçilerden geçerli bir not alamadı. İlber Ortaylı (Berbat bir film), Prof. Dr. Mete Tunçay (Yunan şovenliğini yansıtıyor ve şiddet dolu) ve Dr. Emin Turam (Film asla bir tarihi belgesel olarak değerlendirilemez) film ile ilgili yaptıkları açıklamalarda tarihi gerçeklikten uzak bir yapıt olduğu konusunda hemfikir açıklamalarda bulundular. Çünkü birincisi filmde İran halkı aşağılanmış ve ucube olarak gösterilmişti. İkincisi filmde yer alan tarihi mitler ve karakterler gerçeği yansıtmayacak derecede hayaliydi. Üçüncüsü ise savaştaki Pers askerlerinin tasvirleri “İslami terörist” olarak gösterime sokulmuştu. Yüzleri kapalı ve gerçeklikten uzak. Filmde göstertilen karakterlerin hiçbiri Persepolis kabartmalarında görünen Pers savaşçıları yansıtmamaktaydı. (5)

  • Kaynaklar

İlginizi çekebilecek diğer olaylar

Biyografiler

  • Ömer Hayyam CV
    BİYOGRAFİ
  • Mahatma Gandhi CV
    BİYOGRAFİ
  • Yılmaz Güney CV
    BİYOGRAFİ
  • Mao Zedong CV
    BİYOGRAFİ
  • Kanuni Sultan Süleyman CV
    BİYOGRAFİ
  • Sokrates CV
    BİYOGRAFİ
  • Mustafa Kemal Atatürk CV
    BİYOGRAFİ
  • Abraham Lincoln CV
    BİYOGRAFİ
  • Adam Smith CV
    BİYOGRAFİ
  • Van Gogh CV
    BİYOGRAFİ
  • Benjamin Franklin CV
    BİYOGRAFİ
  • Henry Ford CV
    BİYOGRAFİ
  • Barış Manço CV
    BİYOGRAFİ
  • Karl Marx CV
    BİYOGRAFİ
  • Alexander Graham Bell CV
    BİYOGRAFİ

Tarihiolaylar.com internet sitesinde bulunan bütün içerikler Tarihi Olaylar editörleri tarafından hazırlanmaktadır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

Copyright 2024 - Tüm Hakları Saklıdır.