Dünya’da Armero Trajedisi olarak da bilinen Ruiz yanardağ felaketi 13 Kasım 1985’te Kolombiya’da gerçekleşmiş ve yaklaşık 25.000 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuş bir yanardağ patlamasıdır.
Kumanday olarak bilinen ve 2 milyon yıldır aktif olan Nevado del Ruiz, Kolombiya’nın Caldas ve Tolima bölgelerinin arasında, başkent Bogota’nın da 129 km batısında yer alan bir yanardağdır. Bu kompozit yanardağ, içinde volkanik kül ve volkanik maddelerden oluşan taşların da bulunduğu lav tabakaları içermektedir. Kolombiyalılar da tarih boyunca, yerli halklar ve çiftçilikle geçimini sağlayan toplulukların yaptığı gibi volkanik oluşumların etrafına yerleşmişlerdir. Bu durumun başlıca sebebi ise volkanik oluşumların organik maddece zengin bir yapıda olması ve tarıma çok elverişli olmalarıdır.
1985’te Nevado del Ruiz volkanı, Orta Kolombiya’da patlamıştır. Piroklastik akıntılar patlayan volkanın kraterinden püskürürken, dağın buzullarını eritip yamaçlardan aşağı saatte 60 kilometre hızla hareket eden dört büyük lahar (yığıntı) göndermiştir. Bu laharlar obruklarda hız almış ve volkanın tabanındaki altı büyük nehir yatağına akarak Amero kasabasını yok etmiş ve yaklaşık 29.000 kasaba sakininden 20.000’inden fazlasının ölümüne sebep olmuştur. Diğer kasabalardaki kayıplar, özellikle Chinchina’deki kayıplar, toplam ölü sayısının 25.000’e çıkarmıştır.
Genç bir trajedi kurbanı, Omayra Sanchez’ın fotoğrafları ve görüntüleri dünyanın her yerinde yayımlanmış ve bu fotoğraflar sayesinde felaketin etkisi dünya çapında büyük bir ilgi uyandırmıştır. Kolombiya hükümetinin bu felaketten ne derecede sorumlu olduğu tartışmaları da bu noktadan sonra başlamıştır.
İlk etapta patlama ile meydana gelen taş ve kül yağmuruna rağmen halk sakinliğini korumuş; fakat kül yağmurunun durmasıyla tahliye kararı iptal edilmiştir. O sırada proklastik akıntı ve püskürmeyle dışarı çıkan maddeler volkanın tepesindeki buz tabakasını eritmeye başlamış ve devasa çamur kütlesinin kaymasına neden olmuştur. O akşam meydana gelen fırtına dağın zirvesindeki bu görüntüyü gizlediği için, halk bu durumun farkına varamadan kasabanın büyük bir bölümü çamura gömülmüştür.
13 Kasım 1985 yılındaki bu küçük püskürme, çok büyük miktarda lahar oluşumuna neden olmuş ve Tolima’da yer alan Armero bölgesini yok etmiştir. Bu felaket sonucunda 25.000 kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. Felaket öncesi Armero’nun nüfusunun da 28.500 civarlarında olduğunu belirtirsek felaketin ne denli ölümcül olduğunu vurgulamış oluruz. Bu olay daha sonra “Armero Felaketi” olarak anılmaya başlanmış ve tarihteki en ölümcül lahar olarak kayda geçmiştir. Benzer ama daha az ölümcül patlamalar ise 1595 ve 1845 yıllarında kaydedilmiştir.
Nevado del Ruiz, şuanda başka volkanların da bulunduğu Los Nevados Milli Parkı’nda bulunmaktadır. Tepesi şu an buzlarla kaplı olsa da, küresel ısınma nedeniyle buzlar geri çekilmektedir. Volkan, hala çevre köy ve kasabalara bir tehdit oluşturmaktadır ve ileride oluşabilecek bir lahardan 500.000 kişinin etkilenebileceği öngörülmektedir. 2012 Şubat’ından bu yana volkanın ana kraterinde hareketlenme ve sismik faaliyetlerde artış gözlenmeye başlanmış, 29 Mayıs itibariyle aktivitesini artıran ve kül püskürten dağın sebep olduğu volkanik hareketlilik sebebiyle alarm seviyesi turuncuya yükseltilmiş ve haftalar, belki de günler içinde patlama ihtimali yönünde şüpheler artmıştır.