Frigler
Anadolu tarihindeki en farklı uygarlıklardan biri olan ve Balkan kökenli bir topluluk olduğuna inanılan Frigler’in tarih sahnesine çıkmaları M.Ö. 750 yılına denk gelmektedir. Ancak Frigler, yıllar sonra geniş bir alanda egemenlik kuracakları Anadolu’ya M.Ö 1200’lü yıllarda gelmişlerdir. Frigler, o tarihe dek boylar halinde bir yaşam sürmüşlerdir. Günümüzde Eskişehir, Afyon ve Kütahya’nın bulunduğu topraklarda yaşayan Frigler, aynı topraklarda yaşayan Yunan halkı üzerinde de büyük etki sahibi olmuşlardır. Bu etkileşim sonucunda Frig kültürü, Roma ve Yunan kültürü içinde kendi etkisini de katmıştır.
Tarihi kaynaklarda belirtildiklerinde Frigyalılar olarak adlandırılan bu uygarlık, Sakarya nehri boylarına M.Ö. 1000-1100 yıllarında ulaşmışlardır. Milattan önce 8. yüzyılın ortalarında Gordion (Yassıhöyük-Polatlı) bölgesinde bir krallık kurmuşlardır. Gordion, günümüzdeki Ankara ili yakınlarındadır. Frigyalılar Kral Midas döneminde bütün Orta ve Güneydoğu Anadolu’ya egemen, güçlü bir krallık oluşturmuşlardır. Friglerin güçlü bir krallık kurmuş oldukları dönem M.Ö 725 yılı ile 695 yılları arasına denk gelmektedir.
Bazı kaynaklara göre Trakya, bazılarına göre ise Hint-Avrupa kökenli bir kavimden gelen Frigler, Anadolu’da var oldukları süre içinde Helen, Genç Hitit uygarlıklarının ve bunların yanında Kelt kültürünün de etkisi altında kalmıştır. Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasının ardından kurulan Anadolu uygarlıklarından biri olan Frigler, Anadolu’daki dağınık boylar ve düzensiz siyasi yapı nedeniyle ancak M.Ö 750 yılında siyasi bir birlik oluşturabilmişlerdir. Frigler’in ilk kralları ise Gordious’dur ve bu yüzden başkentlerine Gordion adı verilmiştir. Friglerin en çok bilinen ve meşhur kralı ise Kral Midas’tır. Ancak yapılan bazı araştırmalara göre Frigyalıların bütün krallarına Midas adını verdikleri de söylenmektedir. Friglerin başkenti Gordionda görülen dikdörtgen planlı, taş kerpiç ve ağaçla inşa edilmiş yapılara “Megaron” denir. Frigler, Hititler gibi çok tanrılı bir din inancına sahiptiler. Kibele, Attis, Sebazios, Men Friglerin önemli tanrılarından bazılarıdır.