tebrik ederim hayırlı olsun

Savaş, Devrim ve Uluslaşma (Türkiye Tarihinde Geçiş Dönemi 1908-1928) - Eric Jan Zürcher

Şu anda okuduğum kitap: Kafamda Bir Tuhaflık - Orhan Pamuk

gazeteci uğur mumcu kürt-islam ayaklanması adlı kitabında şeyh sait isyanını ingiltere'nin faaliyetleri sonucu olduğunu vurgular. bölgenin petrol bölgesi olduğunu, ingilizlerin bu yüzden kürtlerle çok ilgilendiğini, sevr uygulanmadığı için farklı bir şekilde amaçlarına ulaşma metodu seçtiklerini belirtir. tarihçi mete tunçay ise şeyh said isyanının dış etkenlerden bağımsız olarak geliştiğini, laiklik politikası çerçevesinde yapılan uygulamalara tepki olarak çıktığını belirtir. yani isyan etnisiteden ziyade dini temellidir. bununla birlikte şeyh said isyanı ile türkiye'nin musul'u alma şansını kaybettiğini düşünmüyorum. lozan'daki musul konusunda ciddi tartışmalar sonucunda sonuç alınamadı ve ingilizler bu konunun lozan'ın dışında müzakere edilmesini, yine anlaşmazlık olursa milletler cemiyetinin konuyu ele alması yönünde teklif götürdüler. o dönemde türkiye milletler cemiyeti üyesi değil ingiltere ise kurucu üyelerinden biri. yani milletler cemiyetinden ingiltere aleyhine karar çıkmasını düşünmek iyi niyetlilik olur. şeyh said isyanı musulun alınmasını %20 etkilemişse lozan %80 etkilemiştir. sonuç olarak musul meselesi lozan dışına taşındı ve bir yıl sonra haliç konferansı toplandı. bundan da sonuç alınamayınca milletler cemiyeti'ne taşındı. biz ne kadar o bölgede türk ve müslüman halkın yaşadığını belirtip ısrarla plebisit önersek de ingiltere bu teklife karşı çıktı. şeyh said isyanının nihayetinde ankara anlaşması ile musul meselesi başarı sağlanamadan kapandı.

edit: ekleme.

37 Days to war (Savaşa 37 gün kala)
BBC'nin yapımcılığını yaptığı üç bölümlük belgesel Avusturya-Macaristan veliahtının bir Sırp milliyetçisi tarafından vurulması ve 1. dünya savaşı başlangıcı arasındaki 37 günü anlatıyor. savaş arefesinde londra, berlin, moskova, paris ve viyana'da nelerin yaşandığını gözler önüne seriyor. bir sahnesinde gerçekten kahkaha atmıştım.

ingiltere, savaş ihtimalini ortadan kaldırmak için diplomatik girişimlerde bulunur. bununla birlikte ingiltere kabinesinde çok farklı görüşler ve çatışmalar vardır. fransa büyükelçisi ingiltere dışişleri bakanı ile görüşmeye gelir. bakan kabine toplantısında olduğu için salonda bekler. salonda üç sandalye vardır ve ortadakine oturur. hemen ardından almanya büyükelçisi gelir ve fransız büyükelçisinin yanına oturur. fransız büyükelçisi hoşnutsuzluğunu belli etmek için en sağdaki üçüncü koltuğa geçer. sonraki diyalog:

alman büyükelçisi: - uzun zamandan beri mi bekliyorsunuz ?
fransız büyükelçisi: - 1870'ten beri.

(bkz:versay antlaşması)

idari bilimlerde ve özellikle siyaset biliminde önemli bir yeri vardır. uluslararası ilişkiler literatüründe realizmin babalarından biri olarak kabul edilir. en önemli eseri prens(hükümdar)'te bir yöneticinin nasıl olması gerektiği, devlet aygıtını nasıl yönetmesi gerektiğini anlatır. medici hanedanına bu eserle tekrar eski görevine döneceğini umar ancak olduğu gibi kalır. prensin sevgi yerine korku ile yönetmesi gerektiğini savunur. amaç aracı meşrulaştırır (the end justifies the means) sözü ile hükümdarın amaçlarını elde etmek için her şeyi yapabileceğini, ahlakın, etiğin, dinin tali öneme sahip olduğunu vurgular. bir çok ünlü siyasetçinin başucu kitabı olmuştur. günümüzden machiavelli'nin bu düşünce tarzını takip edenler makyavelist diye damgalanırlar. şüphesiz büsbütün olumsuz bir anlam taşıdığı da ortadadır.

Leo Hubermann - Feodal Toplumdan 20. yüzyıla
Eric Jan Zürcher - Modernleşen Türkiye'nin Doğuşu
Eric Jan Zürcher - Savaş, Devrim ve Uluslaşma (1908-1928)
Eric Hobsbawm - Devrim Çağı
Eric Hobsbawn - Aşırıklarlar Çağı (20. yy)
Fahir Armaoğlu - 20. yüzyıl siyasi tarihi
Kemal Karpat'ı okumadım ama güzel tavsiye aldım.

1871 yılındaki Versay Antlaşması ile Almanya resmi olarak siyasi birliğini Versay Sarayında kurar. Antlaşmanın koşullarına göre Fransa 5 milyon frank savaş tazminatı ödeyecektir. Wilhelm I Kaiser olarak tanınacaktır. Alsas bölgesi ve Loren'in bir kısmı Almanya'ya devredileceketir. Bu antlaşma sonunda Fransızlar yeni kurulmuş Almanya'ya karşı böyle bir antlaşmayı imzalamayı hazmedemediler ve intikam hırsına büründüler. Ancak askeri açıdan tek başına Almanya ile başedemezlerdi. Fransa'nın ilk fırsatta intikam alacağını bilen Bismarck, Fransa'nın ittifak arayışlarını elimine etmek için izolasyon politikası izledi. Zira olası bir ittifak durumunda iki cepheli savaş durumunda kalabilirlerdi. Almanya o dönemde İngiltere ve Rusya ile iyi ilişkiler geliştirdi ve Bismarck döneminde izolasyon politikası başarıyla uygulandı. 1890 yılında Bismarck'ın görevden alınmasıyla bu politika terk edildi ve Almanya I. Dünya savaşında korktuğu iki cepheli savaş pozisyonunda kendi buldu.