avrupa birliğinin kuruluşu hem siyasi hem de ekonomiktir. ii. dünya savaşında hitler'in darma duman ettiği avrupa aynı olayı bir daha yaşamamak için hem siyasi bir işbirliği, hem de ekonomik çöküntüden hızlıca kurtulma amacıyla kurulmuştur. hedef önce marshall planını yönetmek sonra ise avrupa'yı yeniden yapılandırmaktır. bu amaç doğrultusunda önce avrupa ekonomik i̇şbirliği örgütü kuruldu. bu örgüte batılı avrupa ülkelerinin yanı sıra abd, kanada ve japonya'da katıldı. sonra ise ibreyi üretime çevirdiler ve 1952 yılında lüksemburg, belçika, fransa, i̇talya, hollanda ve batı almanya ( o dönemler almanya batı almanya ve doğu almanya olarak ayrıydı) avrupa kömür ve çelik birliğini kurdular. bu birlik tam anlamıyla bir ortak pazardı. ortak bir para birimi yoktu ama üretim faktörlerinin hepsi yani teknoloji, istihdam ve ürün serbest bir şekilde dolaşabiliyordu. şimdi bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum kömür ve çelik nedir? savaş sanayinin ta kendisidir. bu birliği elinde tutan kimseler de siyasi ortamda kesin söz sahibi olacaklardır. bu nedenle bu birlik kısa zamanda siyasi etkinliğe de erişmiştir. bu birlik 5 sene sonra daha da büyüme ihtiyacı duydu ve 1957'de avrupa birliği kuruldu. birlik roma antlaşması ile kuruldu. kurucuları yine kömür ve çelik birliğini kuran aynı 6 ülkeydi. birliğin sadece ismi değişmişti. i̇lk başta 6 olan ülke sayısı tabi ki kısa zaman içerisinde büyümeye başladı. türkiye de 1963 ankara antlaşmasıyla üyelik sürecini başlatmıştı ama bize sırada bekleyen 12. ülkesiniz cevabı verildi. zaten gerekli oyalamalar yapıldıktan sonra 1996 yılında tansu çillerin bize attığı en büyük kazıklardan birisi olan gümrük birliği antlaşmasını da imzalayınca türkiye'nin ab'ye girmesine gerek kalmadı. çünkü g.kore gibi ülkeler ab ile ikili anlaşma imzaladıklarında aldıkları gümrük indirimini artık gümrük birliği anlaşması gereği türkiye'den de alıyorlardı. fakat g.kore aynı imtiyazları türkiye'ye vermek zorunda değildi. yani antlaşma tek taraflıydı. bu olay modern tarihin en büyük kapütülasyonlarından biri olarak tarihe geçti zaten. neyse konudan çıkmayalım.
i̇lk başta ismi avrupa ekonomik topluluğu olan birlik kısa zaman sonra ismini avrupa birliği olarak değiştirdi.
birliğin kuruluş amaçları şunlardır.
1) üye ülkelere serbest ticaret alnı yaratıp, gümrük vs gibi ticareti zorlayan unsurları ortadan kaldırmak
2) üretim faktörlerinin ve işletmelerin daha rahat hareket etmesini sağlayıp yatırımları ve istidhamları kolaylaştırmak
3) tarım üzerine eğilerek ortak tarım stratejileri geliştirmek
4) var olan sermayenin birlik dahilindeki gelişmiş ülkelerden daha az gelişmiş ülkelere kaymasını sağlayarak bir yatırım fonu oluşturmak
5) birlik dışındaki ülkelere tek bir gümrük planı uygulamak bu şekilde gümrük birliği sağlamak

bu süreç bazı ülkeleri tedirgin etmişti çünkü artan ulus devlet ve milliyetçilik akımına ters düşüyordu. bunun üzerine bazı ülkeler avrupa birliğine dahil olmak istemeyip avrupa serbest ticaret antlaşması olan efta'yı kurdular. efta, i̇zlanda, lihtenştayn, i̇sviçre ve norveç arasında kuruldu daha bünyesine birçok ülkeyi daha aldı. i̇ngiltere, danimarka ve portekiz gibi efta üyelerinin ileriki yıllarda ab'ye üye olmalarıyla birlikte efta poüleritesini yitirdi. ab ile içiçe girdi.
ab çok başarılı oldu. ortak para birimi oluşturdu, üye ükeler arasında eşgüdüm sağladı, üçüncü parti ülkeler için gümrük birliği oluşturdu. üye sayısı gittikçe arttı şu an 28'e ulaştı.
ta ki o zamana kadar herşey güzel gidiyordu ama derler ya nerede çokluk orada b*kluk aynen öyle oldu. bazı üyeler birliğin siyasi kararlarından memnun olmadılar hatta bazıları kendi endüstrilerini kurmaya yönelik yatırımlar yaptılar. tarım startejileri ve politikaları zaten çökmüştü.
birlik iyice almanya merkezli hale gelmişti. öte yandan i̇zlanda, yunanistan ekonomk krizleri gibi durumlar birliği aşırı yıprattı hatta çökme noktasına getirdi. bu da tüm ülkelerin ab üyeliğini tekrar düşünmesine ya da üye olmalı mıyız, olmamalı mıyız sorularını sormasına sebep olmaktadır.
(bkz:Türkiye'nin Dış Politika Tarihi)