gazeteci uğur mumcu kürt-islam ayaklanması adlı kitabında şeyh sait isyanını ingiltere'nin faaliyetleri sonucu olduğunu vurgular. bölgenin petrol bölgesi olduğunu, ingilizlerin bu yüzden kürtlerle çok ilgilendiğini, sevr uygulanmadığı için farklı bir şekilde amaçlarına ulaşma metodu seçtiklerini belirtir. tarihçi mete tunçay ise şeyh said isyanının dış etkenlerden bağımsız olarak geliştiğini, laiklik politikası çerçevesinde yapılan uygulamalara tepki olarak çıktığını belirtir. yani isyan etnisiteden ziyade dini temellidir. bununla birlikte şeyh said isyanı ile türkiye'nin musul'u alma şansını kaybettiğini düşünmüyorum. lozan'daki musul konusunda ciddi tartışmalar sonucunda sonuç alınamadı ve ingilizler bu konunun lozan'ın dışında müzakere edilmesini, yine anlaşmazlık olursa milletler cemiyetinin konuyu ele alması yönünde teklif götürdüler. o dönemde türkiye milletler cemiyeti üyesi değil ingiltere ise kurucu üyelerinden biri. yani milletler cemiyetinden ingiltere aleyhine karar çıkmasını düşünmek iyi niyetlilik olur. şeyh said isyanı musulun alınmasını %20 etkilemişse lozan %80 etkilemiştir. sonuç olarak musul meselesi lozan dışına taşındı ve bir yıl sonra haliç konferansı toplandı. bundan da sonuç alınamayınca milletler cemiyeti'ne taşındı. biz ne kadar o bölgede türk ve müslüman halkın yaşadığını belirtip ısrarla plebisit önersek de ingiltere bu teklife karşı çıktı. şeyh said isyanının nihayetinde ankara anlaşması ile musul meselesi başarı sağlanamadan kapandı.

edit: ekleme.