TRT - Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu

    Çağımızın kitle iletişim araçlarından olan televizyon, devamında yayınların yönetimi, uyduların düzenli çalışması ve ülkenin yapılan yayınlardan olumsuz etkilenmesinin önüne geçilmesi için, yayın ortamı denetim altına alınmalıdır. Kurum, devlet adına bütün bu görevleri yönetir; fakat gerek dünya çapında telekomünikasyon ve televizyon teknolojisi değişikçe kurum, kendini bu yeni ortama uyum sağlamak için geliştirmek zorundadır. Tesislerin ve istasyonların kurulması, geliştirilmesi ve işletmekle sorumludur. Öncelikle şunu belirtmekte fayda var, kurum sadece yurt içi değil, aynı zamanda yurt dışında yayın yapmak ve eğitici uygulamak sunmak için yabancı televizyon kuruluşlarıyla koordineli olarak çalışmalarını tarafsız bir şekilde sürdürür.

  • Radyo ve Televizyon Teknolojisinin Serüveni

    Televizyon teknik olarak Radyo’nun geliştirilmesinin ardından ortaya çıkmıştır. Radyo yayıncılığı Dünya’da 1920’li yıllarda kullanılmaya başlamasına rağmen, Türkiye bu teknolojiye ile 6 Mayıs 1927 tarihinde kavuşmuştur. İlk olarak özel bir şirket olan Ortaklı Türk Telsiz Anonim Şirketi tarafından radyo yayıncılığı yapıldı. Radyo işletim yetkisinin alınması ile birlikte şirket, Ankara ve İstanbul şehirlerinde telsiz telgraf istasyonu olarak 5’e kw gücünde vericiler kurdu ve radyo yayını başlatıldı. Şirket bu radyo işletmeciliğini toplam 10 yıl devam etti. Fakat şirket bu işi daha iyi sürdüremedi ve sinyal gücünün düşmesiyle birlikte devlet radyo işletmesi hakkını PTT’ye verdi. Böylece radyo işletme hakları devlet kontrolüne girdi. Birinci öncelik sinyal gücünün yükseltilmesine verildi. Yurtiçine yayın yapacak 120 kw ve yurtdışına kısa yayınlar için 20 kw gücünde yeni vericiler yapılarak bu vericiler 28 Ekim 1938 senesinde yayına geçti. Sinyal gücünün artırılması ile birlikte Ankara Radyosu resmi olarak çalışmalara başladı.

    Fakat 1938-1940 senelerine gelindiğinde vericilerin gücünün artırılmasına rağmen yayın kalitesi tatmin edici değildi. Radyo yayınları PTT’den alınarak 1940 yılında Matbuat Umum Müdürlüğüne devredildi. Bu dönemden sonra vericilerinde kapasitesi artırıldı. Daha önce 150 kw olan sinyal gücü 150 kw olan İstanbul vericisinin çalışmaya başlamasıyla 300 kw’a ulaştı. Bu dalga yayınlarının kapsamının artmasıyla birlikte 1960 yılından sonra Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Gaziantep, Kars ve Van illerinde radyo yayını başlatıldı. Ayrıca bunlara ek olarak 1 kw sinyal gücündeki Erzurum, Diyarbakır ve İskenderun radyoları kuruldu.

    1961 yılında ülkenin askeri yönetime girmesinin ardından radyo ve televizyon yayınlarının idaresinin özerk ve tarafsız bir kamu iktisadi kuruluşuna devredilmesi kararı alındı. 1961 Anayasasına konu olan 1 Mayıs 1964 ve 359 sayılı kanun hükmüyle Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) kurulması kararı alındı. Kurumun resmileşmesiyle birlikte yönetim kurulu tarafından ilk genel müdürlük olarak Adanan Öztrak’da karar kılındı. Radyo ve Televizyon ile ilgili olan kurum ilk defa uluslararası bir boyut kazanarak 19-22 Haziran 1964 tarihinde Avrupa Yayın Birliği EBU’nun Viyana’da yapılan genel kurul toplantısına Türkiye adına katılmıştır. TRT aynı sene Asya Yayın Birliği ABU’ya aktif olarak iye oldu.

    Zaman geçtikçe kurum daha da geliştir. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı dahilinde (1963-1967) radyo yayınlar öyle gelişti ki 527 kw sinyal gücüne ulaştılar. Sinyal gücünün artmasıyla birlikte Türkiye’nin %40’ına radyo yayını yapıldı. 1967 senesinde sırasıyla Erzurum ve İzmir’de 10’er kw; Mersin ve Diyarbakır’da 300’er kw; yurtdışında 250 kw gücünde dalga vericisi ile birlikte bütün sinyal gücü 727 kw’ye yükseldi. İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (1968-1972) ise, Antalya’da 600 kw gücünde bir bölge radyosu; İstanbul’da ise bütün yurttan dinlenebilecek 1200 kw gücünde bir verici ile radyo yayını daha da geliştirildi.

  • Televizyon Yayınının Başlaması

    Artık 1968’li yıllara gelindiğinde Radyo alanında ülkemiz oldukça gelişmiş bir düzeydeydi. Bu yükseliş televizyon yayını ile taçlandırılmalıydı. Ve bu hususta TRT çalışmalarına hız verdi. Televizyon alt yapısının ve yönetiminin yeterli ve düzeyli bir teknik personel ile yönetilmesi şarttı. Böylece kurum tarafından seçilen teknik personel Almanya’ya eğitime gönderildi. TRT ilk televizyon yayınını AFC’nin bağışladığı teknik aletlerle 5 kw sinyal gücünde 31 Ocak 1968 tarihinde Ankara’da başlattığı TRT yayınıyla yaptı. En sonunda TRT dünyanın kullandığı televizyon yayınını yapmaya başlamıştı. Tarihler 1969 yılına gelindiğinde insanlık tarihinin unutulmayacak bir sahnesi ile seyirci karşısına çıktı TRT. O yıl merakla binlerce kişi tarafından merakla izlenen 1969 senesinde aya atılan ilk adım kaseti TRT tarafından yayınlanmıştı. Bu televizyon ağının geliştirilmesi amacıyla İTÜ vericisi ve PTT radyolink bağlantıları kullanılarak İstanbul’a yayın yapılmaya başlandı.

        Televizyon çalışmalarına devam edilerek sırasıyla 1970 yılının 7 Eylülünde İzmir ve 1971 yılının 30 Ağustosunda İstanbul televizyonları yayına başladı. Daha önce özerk bir yapıya sahip olan kurum 1971 Anayasa değişikliği ile tarafsız bir kamu iktisadi kuruluşu olarak çalışmalara devam edecektir. TRT kanununda Şubat 1972 değişikliği ile birlikte kurum siyasi iktidarın güdümüne girdi. Bu bağımlılık kurumun her alanında kısıtlamalarla karşı karşıya kalması anlamına geliyordu. Ve TRT Eurovision bağlantısına 1972 tarihinde dahil oldu. 1973 yılında ise Türkiye ve İtalya arasında yapılan milli maç ilk defa Eurovision bağlantısı vasıtasıyla seyircilerin beğenisine sunuldu.

        Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde (1973-1977) televizyon alt yapısı geliştikçe artık radyo vericilerinin toplam gücü 4636 kW’ye yükselmişti. Böyle radyo yayını Türkiye’nin %87,5’ine ulaşabilir hale geldi. Bölge ve il radyoları 1974 senesinde birleştirilerek TRT 1, TRT 2, TRT 3 radyoları çalışmalara başladı. Radyo alt yapısı tamamlandığı için televizyon verici sayısı da artırılmaya başlandı. Televizyon verici gücü 1977 yılında toplam 1417 kW gücüne, verici sayısı ise 26 ana verici olmak üzere toplam 58’e ulaşmıştı. Böylece televizyon neredeyse radyo yayınından daha hızlı geliştirme gösterdi ve Türkiye’nin %60’ına yayın yapılmaya başlandı.

        Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde (1979-1983): bu dönemde radyo teknolojisinde yeni bir dönem başladı. Radyo tekniği olarak Frekans Modülasyon (FM) geliştirilmeye çalışıldı. Bu geliştirilmelerin ardından TRT 1 ve TRT 2’nin toplam verici istasyon kapasitesi 14’e; verici gücü ise 4578 kW’ye yükselmişti. TRT 3’ün toplam verici sayısı ise 27’ye; verici gücü ise 960 kW’ye çıkmıştır. TRT’nin yurtdışına yayın yapan verici sayısı 5’e ve sinyal gücü ise 1750 kW’ye yükselmiştir. Tarihler 1982 yılına gelmişti. Televizyonun icadı kadar önemli bir olay varsa oda, renkli televizyondu. İşte 1982 yılında Türkiye renkli televizyon ile buluştu. 1983 yılında ise televizyonun verisi gücü toplam altı kat arttırılarak 1935 kW’ye ve verici sayısı ise 34 ana verici dahil toplam 199’a ulaşmıştı. Bu yeni yükseliş ile birlikte Türkiye’nin %80’i sinyal gücüne ulaştı ve nüfusun artık %91’i televizyon yayınından faydalanabiliyordu.

        1982 Anayasasında yeniden düzenlenen Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu 1984 senesinden itibaren yürürlüğe girdi ve uygulamaya kondu. Fakat bu yayın kanunu sadece TRT’yi değil, diğer özel ve tüzel yayınların yanı sıra diğer bütün elektronik yayınlarında düzenlenmesini içeriyordu. Bu sebeple ilgili kanunla birlikte Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu kanuna uygun olarak çalışmalara başladı. Toplamda 12 kişiden oluşan kurulun üye mevcudunun 8’i Cumhurbaşkanı, 4’ü hükümet tarafından seçiliyordu. Görünüşte televizyon ve radyo yayınlarının özerk bir yapıya büründürülmeye çalışılsa da yapılan yayınları da bariz üstünlük siyasi otoritenin adeta yansımasıydı.

        Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde (1985-1989): ilgili atılım planı dahilinde televizyon yayınına ek olarak 1986 yılında TV 2 eklendi. 1987 yılında ise uydu sisteminin başlangıcı olarak “İntelsat” kiralanarak TV 1 ve TV 2 programlarının uydu yoluyla bütün ülkeye yayılmasına çalışıldı. 1988 Eylül ayında ise FM vericilerine dördüncü bir radyo kanalı getirildi. Ayrıca televizyon kanalları ile olan benzerliğin giderilmesi adına TRT radyonlar; Radyo 1, Radyo 2, Radyo 3 ve Radyo 4 isimleri ile çalışmalarına devam ettiler. Tarih 1989 Ekimini gösterdiğinde TV 3 yayına başladı ve bunu GAP Projesi kapsamında 14 ile yayın yapan GAP TV izledi. 1990 yılının Şubat ayında ise yurtdışında çalışan Türk vatandaşlarının vatan özlem giderilsin diyerek TRT-INT (Avrasya) ismiyle yeni bir televizyon kanalı faaliyete geçti. Temmuz 1990 yılında ise TV 4 kanalı eğitim ve halkın bilgi sağlamasına yönelik yaygın eğitim misyonuyla yayın hayatına başladı. TRT turizm bünyesinde görev almak üzere 1990 Temmuzunda Antalya merkezli olarak Antalya, İzmir, Denizli, Kuşadası, Nevşehir, İstanbul, Bodrum ve Marmaris vericilerinden İngilizce, Fransızca ve Almanca yayın yapan Turizm Radyosu (Radyo 5) çalışmalarına başladı. Bölgelerinde bulunan sosyo-ekonomik olanakları ve sorunları paylaşan bölge radyoları zaman zaman Radyo 1 ile ortak yayında yapmaktadırlar.

    GAP Radyosu yayın kapasitesi şöyledir: 300 kW Orta Dalga Diyarbakır, 600 kW Gaziantep, 600 kW Malatya ve uzun dalga olarak yayın yapan 600 kW Van’dır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan 22 il ve yaklaşık 12 milyon insan, GAP Radyosundan yayın imkanı bulabilmektedir. TRT tarafından kurulan ve Dünyanın tümüne üç bölüme ayrılarak toplam 16 dilde yayın yapan Türkiye’nin Sesi Radyosudur.

    TSR 1)- Avrupa-Kuzeydoğu Amerika-Güneydoğu Asya’ya

    TSR 2)- Avrupa-Ortadoğu-Kuzey Afrika-Güneybatı ve Kuzeybatı Asya’ya ve son olarak

    TSR 3)- Balkanlara yayın yapmaktadır.

    Artık televizyon yayınında yeni bir dönem başlamıştı. Televizyon yayını TRT tekelinden çıkıyordu. PTT tarafından televizyon yayınının kablo yoluyla iletimi için çalışmalar başlatıldı. Fakat bu durum TRT-PTT arasında bir yetki çatışmasına dönmek üzereydi. Fakat bu durumda bir çelişme yoktu çünkü bu konuda herhangi bir kanuni müeyyide bulunmamaktaydı. Ve böylelikle TGRT, SHOW TV, IINTER STAR, ETELE ON, KANAL 6, HBB, FLAŞH TV, ATV, SAMANYOLU TV, KANAL-D gibi özel Tv kanalları yayına başladılar. Böylece özel kanalların yayınlarının düzenlenmesi için özel bir kanun çıkarılması öngörüldü. 1993 yılında bu duruma yönelik yasal bir düzenleme yapılmış fakat kanun henüz yürürlüğe konmamıştır (Mart 1994). 

  • Günümüzde Radyo ve Televizyon Kurumu

    2013 yılına gelindiğinde Tür ve Türk insanının sesi olan Türkiye’nin Sesi Radyosu toplamda 32 dinde radyo yayını ve 37 dil ve lehçede wep yayını, haber ve programlarla uydu ve internet üzerinden bütün dünyaya ulaşmaktadır. 

  • Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Birimleri

    Kurum; Yönetim Kurulu, Genel Müdür, Koordinasyon Kurulu ve Danışma Kurulları birimlerinden oluşmaktadır. Kurumun en yüksek mülki idarecisi Yönetim Kuruludur. Genel Müdür ise kurumun yürütme organı niteliğindeydi. Kurumun yürütme organı niteliğinde olan Genel Müdür, Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu tarafından seçilen üç aday arasından Bakanları Kurulu aracılığıyla seçilir. Seçilen bu aday en sonra Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmaktadır. Ayrıca Genel Müdürün dört tanede yardımcısı vardır. Kurumun hizmet birimleri şunlardır:

    1.   Haber Dairesi Başkanlığı,

    2.Dış Yayınlar Dairesi Başkanlığı,

    3.Yayın Planlama,

    4.Koordinasyon ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı,

    5.Müzik Dairesi Başkanlığı,

    6.Reklam Dairesi Başkanlığı,

    7.Televizyon Dairesi Başkanlığı,

    8.Eğitim Dairesi Başkanlığı,

    9.Sosyal İşler,

    10.İç Hizmetler Dairesi Başkanlığı.

     

    Kurumun Taşra Teşkilatı ise: İstanbul, İzmir, Trabzon, Erzurum, Diyarbakır, Çukurova, Antalya Bölge Müdürlükleri, Ankara Radyosu Müdürlüğü ve Ankara Bölge Vericileri Müdürlüğünden ibarettir. TRT’nin Washington, Londra, Bonn, Roma, Paris, Viyana gibi önemli merkezlerde muhabirleri ve Kıbrıs’ta sürekli haber alması için özel bürosu bulunmaktadır. 

  • Kaynaklar

İlginizi çekebilecek diğer olaylar

Biyografiler

  • Nejat Uygur CV
    BİYOGRAFİ
  • Joseph Goebbels CV
    BİYOGRAFİ
  • Franklin D. Roosevelt CV
    BİYOGRAFİ
  • Galileo Galilei CV
    BİYOGRAFİ
  • VII. Kleopatra CV
    BİYOGRAFİ
  • Osho CV
    BİYOGRAFİ
  • Vladimir Lenin CV
    BİYOGRAFİ
  • Mustafa Kemal Atatürk CV
    BİYOGRAFİ
  • Nasrettin Hoca CV
    BİYOGRAFİ
  • Mahatma Gandhi CV
    BİYOGRAFİ
  • Heinrich Himmler CV
    BİYOGRAFİ
  • Deniz Gezmiş CV
    BİYOGRAFİ
  • Albert Einstein CV
    BİYOGRAFİ
  • Fatih Sultan Mehmet CV
    BİYOGRAFİ
  • Jean-Jacques Rousseau CV
    BİYOGRAFİ

Tarihiolaylar.com internet sitesinde bulunan bütün içerikler Tarihi Olaylar editörleri tarafından hazırlanmaktadır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

Copyright 2024 - Tüm Hakları Saklıdır.