Anadolu’ya küçük gruplar halinde Kafkaslardan geldikleri tahmin edilen Hititler etki alanlarını genişletmek için Hatti’li prenslerin topraklarına el koymaya başlamışlardır. Hititlerin beylik döneminin Kuşşara Kralı olan Pithaya ve oğlu Anitta tarih sahnesine çıkmış, baba oğul “Nesice” diline de adını veren Kaniş/Neşayi’yi alarak burayı devletin ilk merkezi yapmışlardır. Daha sonra babasının yerine geçen Anitta, Hatti Kralı Pijusti’yi yenerek Hattuşaş ı yağmalayarak lanetler savurmuştur. Fakat Anitta’nın soyundan gelen bir Kral Hattuşaş’ı devletin merkezi haline getirmiş ve kendisine de “Hattuşili” adını vermiştir.

Tarihten günümüze kadar bilinen ve varlığı kanıtlanmış en eski dil olan “Hititçe” Hint-Avrupa dil ailesine mensup olup Hitit Medeniyeti tarafından kullanılmıştır.

Hititler’de dinsel konularda Luvca kullanılırken saray arşivleri ile imparatorluk yazışmalarında Asur (Akadça) yazısının kullanıldığı bilinmektedir. Kayalardaki kabartmalar ve yazıtlar içinde ise ‘hiyeroglif’ adı verilen kabartma yazıları kullanılmıştır.  Friedrich Hrozny tarafından 1915’te çözülmüş Hitit hiyeroglif yazısının 1940’lı yıllarda başlayan çözülmesinde ise Helmuth Theodor Bossert’in büyük katkısı olmuştur. Ayrıca Mittani İmparatorluğuyla yapılan diplomatik yazışmalarda “Hurice” yazışma dili olarak kullanılmıştır. 

Hititler dini inanış olarak çok Tanrılı bir dine mensuplardı, Hitit inanışındaki çok Tanrılı olan bu inanışa göre çok sayıda Tanrı ve Tanrıça bulunmaktaydı. Bu Tanrılar tıpkı insanlar gibi giyinir, yemek yer ve ruhsal olarak insanlar gibi bir hayat sürerlerdi. Kendilerine iyi davranan insanları mükâfatlandırdıkları gibi ihmal edildiklerinde de nefretlerini ve öfkelerini çıkarttıklarına inanılırdı. Hititlerin inanışında var olan bu çok Tanrılı ilişki aslında Tanrı- İnsan inanışından ziyade Efendi-Köle anlayışını andırmaktaydı. Hitit devleti kuruluşundan itibaren Fırtına Tanrısı olan “Teşup’a” tapınırdı ve Hitit inancına göre Kral efendisi adına ülkeyi yönetirdi.

Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olan “Kadeş Barışı” MÖ.1274 yılında П. Ramses ve Hitit Kralı П.Mutavalli arasında Kadeş önünde yapılan savaş sonrası imzalanmıştır. Tarihte çoğu kez karşımıza çıkan taht mücadeleleri sebebiyle antlaşma imzalanırken  П. Mutavalli orduda çıkan bir isyan sonucu öldürülmüş ve yerine Ш. Hattuşili Kral olmuştur. Dünyanın ilk bilinen yazılı barış antlaşması olan Kadeş Barışı “Akadca” olarak çivi yazısıyla gümüş plakalara kazınmıştır. Bir barış, yani saldırmazlık antlaşması olan Kadeş’e göre iki taraf birbirine saldırmayacak ve savaşta esir alınan askerler serbest bırakılacaktır. Gümüş plakalara kazınmış olan barış antlaşmasının asıl metni kayıp olmasına rağmen, Mısır’daki tapınakların duvarlarına kazınan metin, aynı zamanda Hitit yerleşkesi olan Anadolu’daki Boğazköy’de de kül tabletlere kazınmış nüshası bulunmuştur. Bulunan kil tabletler İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.

Hititlerin yıkılışıyla ilgili tarihte birçok rivayet bulunmaktadır. Bunlardan birincisi son hükümdar döneminde Anadolu’daki huzursuzlukların ve ülkedeki kıtlığın baş göstermesi ve halkın Kral’a olan inancını yitirmesidir. Bir diğer rivayete göre ise Hitit’lerin deniz kavimleri tarafından yani Batı denizlerinden gelen istilacılar tarafından yıkıldığı yönündedir. Fakat tarihi belgelerle de kanıtlanan asıl sebep; son Kral döneminde Aristokrasi’de baş gösteren çatışmaların ve bölgede yapılan savaşların etkisiyle devletin yıprandığı ve Hititlerin tarihin tozlu sayfalarına gömüldüğüdür.

Hattuşaş Şehri gerek sahip olduğu tarihi kalıntıları gerekse dünyanın bilinen en eski medeniyetlerinden birine ev sahipliği yaptığı için UNESCO’nun Dünya Kültür Mirasları listesine alınmış ve arkeolojik anlamda Hitit Medeniyeti’nin aydınlatılmasında önemli bir rol oynamıştır. Anadolu da kurulan bir medeniyet olan Hitit’ler; kazandırdıkları kültürel miraslar, kurdukları şehirler, kaleler, mabetler ve kale surlarının alt kısımlarındaki kabartma resimlerle Anadolu kültür medeniyetini oluşturmuşlardır.