http://boyabatnet.com/boyabat-kalesi-4/

(ResimUrl: ) Boyabat Kalesi, Sinop'un Boyabat ilçesinde yer alır. M.Ö. 7. yüzyılda Paflagonya'lılar tarafından yaptırılan kale, Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarının izlerini taşımaktadır. Günümüze kadar ayakta kalan kale, günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

Kale, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu tarafından 23.10.1987/3772 tescil kararı ile tescillidi.

görünüşü korku filmlerindeki şatoları andırır. boyabat kalesi gazidere çayı'nın, arasından aktığı iki kaya kütlesinden sol taraftakinin üzerinde bulunur. bu kaya kütlesi aynı zamanda boyabat ovasına hakim bir konumdadır. buradan isfendiyar dağlarına kadar bütün ovayı izlemek mümkündür.
kaleye ancak şehir merkezinden çıkılabilmektedir. kaleye ulaşmak için boyabat'ın kale dışındaki ilk yerleşim yeri olduğu kabul edilen gökdere mahallesi'nden çıkmak gerekir. yol ancak kertil denilen ve daha önce bekir paşa suyunun dağıtım şebekesinin bulunduğu -ki bazı çalışmalar sırasında çökmüştür.- mevkiye kadar ulaşır. buradan itibaren yaya olarak devam edilmesi gerekir.
bizi ilk karşılayan, kalenin yolunda ve kayalar üzerine oyulmuş bulunan merdivenlerdir. bu merdivenler oldukça yıpranmış durumdadır. sonunda, kalenin dış duvarı yer alır.
bütün ihtişamı ile önümüzde duran kaleyi ilk defa paflagonyalılar kurmuşlarsa da bugünkü kale türklere ait bir eserdir. ilk kuruluşundan bu güne kadar iki-buçuk asırdan fazla bir zamanın geçtiği tahmin edilmektedir (mö. 600-700). surlar ve iç kısımda bulunan su deposu kalenin türklerin eseri olduğunu göstermektedir. kalenin bir kitabesinin bulunduğuna dair rivayetler varsa da bununla ilgili sağlam bir bilgiye rastlanmamıştır.
kalenin su ihtiyacı döme dağı tarafından getirilen avgın su ile karşılanmıştır. bununla ilgili su kemeri ve avgınlara rastlanmaktadır.
kaleye giriş büyük kulenin yanındadır. kapıdan girince iç avluya ulaşılır ve iç avlunun etrafı surlarla çevrilidir. bu avluda 1830'da otuz haneli bir evin bulunduğu rivayet edilmektedir.
kule hem ovaya hem de kaleye hakim olacak şekilde ve yüksek olarak kurulmuştur. kuleye bir kısmı dışarıda, bir kısmı da kule içerisinde bulunan merdivenlerden çıkılmaktadır. büyük gövdenin üzerinde bir küçük kule daha bulunmaktadır. buradan ova ve çevresinde bulunan bütün yerleşim alanları, yollar görülebilmekte, böylece kalenin özellikle buraya kurulmasının sebebi anlaşılır. boyabat çevresindeki birçok yüksek yerden de boyabat kalesi görülebilmektedir.

kale surları kaya yapısına göre şekillendirilmiş ve çeşitli yerlere dörtgen ve yuvarlak burçlar konmuştur. surlar ve burçlar avlunun etrafını tamamen çevrelemiştir. burçlardan kalenin çevresi incelendiği zaman çok sarp bir kayanın üzerine kurulduğu ve savunmasının çok kolay olduğu rahatlıkla görülebilmektedir.
kaleye girişi zorlaştırmak için surlar aşağı doğru uzatılmış ve buralarda ufak taraçalar oluşturulmuştur. en aşağıdaki surun altında bir kaya tüneli bulunmaktadır ki, buna halk cirabozan da denmektedir.
boyabat kalesi'ni ilk kuranlar kireç kayanın da kolay oyulmasından yararlanarak aşağıdaki çaya inen bir tünel açmışlardır. tünelin eni 3.5 ve yüksekliği 3 metredir. aşağı doğru helezon şeklinde yapılmış bu tünelden merdivenlerle inilir. merdivenler define arayıcıları tarafından tahrip edilerek aşınmış ve zor yürünür hale gelmiştir. burada ikisi gizli olmak üzere üç pencere vardır, üçüncü pencere çaya bakar ve pencerenin yanında küçük bir oda bulunur. tünelin bütün merdiveni 252 basamaktan meydana gelmiş ve tünelin en altında çayın tabanından az yüksekçe bir çıkış bulunur. bu çıkış mağara yapıldığı zaman suyun seviyesinde olması ihtimali kuvvetlidir. zaten kayanın çevresindeki aşınmalar bu görüşü desteklemektedir. böylece kalenin ihtiyaçları karşılanabiliyordu.