i̇talya Eylül 1940’da i̇ngiltere kontrolündeki mısır’a girmişti ve buradan ilerleyerek süveyş kanalına hakim olma rüyası görüyordu. ama bu o kadar kolay bir şey değildi. süveyş kanalı i̇ngilizler için müthiş bir gelir kapısıydı.

aralık 1940’ta i̇ngilizler mısır’daki i̇talyan güçlerine saldırdı. bu saldırı sadece mısırla da sınırlı kalmadı doğu afrika’daki tüm i̇talyan kuvvetleri bu saldırıdan nasibini aldı. kuzey afrika zaten çok kolay geri alınmıştı. şubat 1941’de artık i̇talyanlar libya’nın doğusundan tamamen çekilmiş birçok i̇talyan birliği rehin alınmıştı. öte yandan “donanma olmazsa i̇talya olmaz” diyen mussolini’nin donanması da çok ağır hasarlar görmüştü. bu savaş aslında i̇ngilizlerin savaşmayı i̇talyanlardan çok çok daha iyi bildiklerinin bir kanıtıydı. şimdi iki tarafın savaş öncesi kuvvetlerini inceleyelim.

durum aynen şöyle gerçekleşmişti:

compass operasyonu

i̇ngilizler, almanların yıldırım taktiğinden etkilenip 8 aralıkta bir anda i̇talya’nın 10. tümenine saldırdılar. bu beklenmedik atak i̇talyanları libyanın içerisine kadar sürükledi. aslında i̇ngiliz richard o’connor komutasında toplam 36.000 asker vardı, i̇talyan mareşal rodolfo graziani’nin komutasında ise 150.000 asker vardı. ve bu askerler serenayka ve sidi barrani hattında da yerleşik haldeydi.

i̇ngilizlerin bir anda saldırması i̇talyanları epeyce ürkütmüştü. i̇talyanlar kaçmaya başlamıştı ama i̇ngilizler kaçarken de ya yok ediyor ya da rehin alıyorlardı. öyle ki 36.000 asker 133 bin i̇talyan askerini rehin almıştı. tarihin belki de en orantısız yenilgisi buydu. 3.000 i̇talyan askeri öldürülmüş, 420 tank 845 silah ve 550’den fazla uçak ve parçası ele geçirilmişti.
i̇ngilizlerden ise 500 asker ölmüş 1373’ü yaralanmıştı ama bu oran onlar için de fazlaydı ve hem yaralılar hem de hasar görmüş teçhizatlarla daha da fazla ilerlemek istemediler. öte yandan i̇talyanların 10. tümeni zaten tamamen yok olmuştu.

öte yandan taranto savaşında da kraliyet donanmasıyla i̇talyan donanması çarpışıyordu. tabi bunun adına çarpışmak denirse.

taranto savaşında kraliyet donanmasının başında andrew cunningham vardı, i̇talyan donanmasının başında ise amiral inigo campioni. kraliyet donanması tarihin ilk uçak gemisinden – gemiye saldırısını gerçekleştirdi ve akdenizdeki hms illustrious (r87) uçak gemisinden kalkan torpido uçakları düşük yükseklikte bağlı halde duran i̇talyan gemilerine torpidolar fırlatmaya başladı. taranto limanında demir atmış şekilde duran i̇talyan gemileri bir anda torpidoları yiyince çılgına döndüler.
bu olay dünya savaşları tarihinde aslında uçak gemilerinin ve denizlerde kullanılan savaş uçaklarının büyük silahlara sahip savaş gemilerinden nasıl daha etkili olduğunu gösteren bir gerçekti. 11-12 kasım gibi gerçekleşen bu olay sonucunda i̇talyan donanması çok büyük bir hasar almıştı.

i̇talyanlar sonra bir de mart sonu gibi matapan savaşında bir donanmasal vurgun yiyince bir daha kendilerini zor toparladılar.

hal böyle olunca mussolini yine hitler’e muhtaç duruma düştü. hitler ii. dünya savaşı boyunca sanki i̇talyanların yaptığı yanlış hamleleri kompanse etmekle uğraşıyordu. şubat 1941 gibi hitler alman kuvvetlerini libya’ya gönderince 1 ay içerisinde i̇ngiliz kuvvetleri hatta tüm müttefikler geri çekilmek zorunda kaldılar. 1 aydan kısa bir süre içerisinde müttefiklere hücum eden alman kuvvetleri i̇ngilizleri ve müttefikleri libya’dan mısır’a geri itti, hatta almanlar tobruk limanını da ele geçirmişti burada da i̇ngilizlere yer yoktu. hitler orada belirli bir askeri bırakıp işine geri döndü. müttefikler mayıs ve haziran aylarında mihver kuvvetlerini püskürtmeye çalıştılar ama ikisinde de başarısız oldular. naziler, i̇talyanlara benzemiyordu. hitler bir savaş dehasıydı, generalleri de aynı şekilde. giriyorlar elde ediyorlar ve çekiliyorlardı. Bu durumda da böyle olmuştu. Hitler İtalyanları bu durumdan da kurtarmıştı.

(bkz:Dinleyin! II. Dünya Savaşında Oradaydım Tüm Bilinmeyenleriyle Anlatıyorum)