Protestanlık
Resim: İzmir'in Buca ilçesindeki bir Protestan Kilisesi.
Protestanlık; Hristiyanlık dininin mezheplerinden birisidir.
Almanca bir kelime olan Protestan “Başkaldırı, Protesto etmek ve Karşı gelmek” anlamlarına gelmektedir. Protestan mezhebi 16. yüzyılda Roma Katolik kilisesine karşı, Martin Luther tarafından çıkarılmış bir dini reform şeklinde başlamıştır. Protestan mezhebi, Katolik kilisesinin; günahları bağışlamak, günahların bağışlanması için halktan elde edilen gelirleri, İncil’i kendilerine göre yorumlamaları, ayin dilinin Latince olma zorunluluğu gibi faaliyetlerine itirazla başlamıştır. Martin Luther, itirazlarına kısa zamanda taraftar bulunca etrafında toplanan kitle giderek artmıştır. Protestanlar inançlarında sadece İncil’i kaynak aldıkları için Protestanlara “İncil Kilisesi” de denilmiştir. Dinde meydana gelen bu başkaldırış daha farklı mezheplerin ve düşüncelerin de doğuşunu hızlandırmıştır. Protestanlığa göre insanın tanrıya ulaşması için kiliseye ihtiyacı yoktur. Özellikle Katolik kilisesinin dayatmalarından bıkan insanlar Protestan mezhebine daha çok ilgi duymuşlardır. Bazı din tarihçilerine göre ortaya çıktıkları çağa damga vurmalarına rağmen Protestanların yeni dini kurallardan değil eski kurallardan beslendiklerinden söz etmektedir. Bu bakımdan Protestanları kâşif değil, yenileyici olarak görmek gerekir. Protestan mezhebinin özellikleri ise şunlardır: Papa da insandır ve yanılabilir. Ayrıca diğer iki büyük Hristiyan mezhebinin kabul ettiği teslise inanırlar. Kutsal kitabı yorumlamaya sadece kilise değil herkes yetkilidir. Azizleri kabul etmezler. Haç çıkarma geleneğine inanmadıkları gibi, kilisedeki resim ve heykelleri de gereksiz bulurlar. İbadet ve ayinde kullanılan din serbesttir. Meryem Ana’ya inanmazlar ve ebedi cezayı reddederler. Bu mezhebe göre günah çıkarma işlemi mantıksız bir uygulamadır. Son olarak Protestan mezhebi üç ara kola ayrılmıştır: Lutheryanizm, Kalvinizm ve Anglikanizm.
Katoliklik ve Ortodoksluk ise Hristiyanlık dininin diğer mezhepleridir.