Berlin duvarı (Berliner Mauer) süreci, II. Dünya Savaşı’nı kaybeden Almanya’nın yaşadığı en karmaşık ve kötü süreçlerden birisi olmuştur. Bu yenilgiyle Almanya ve başkenti Berlin işgalci ülkeler; İngiltere, Fransa, Amerika ve Sovyetler arasında dört kısım olarak paylaşılmıştır. Sonrasında Batı ittifakı birleşmeyi önermiş ve Sovyet güçlerinden olumsuz yanıt almıştır. Bu olumsuz cevap yeni rejimlerin oluşmasına ön ayak olmuştur.

Almanya’nın yeniden oluşumunu sağlamak isteyen batı ittifakı Doğu Almanya kısmındaki Sovyetler ve yönetimine karşı bir cephe ve güç oluşturmuştur. Bunu fark eden Sovyetler yeni rejimler ve çözümler bulma çabalarına girmişlerdir. Doğu Almanya’da gerçekleştirilen Sosyalizm ve otoriter yönetim, halkı bıktırmış ve Batı Almanya’ya kaçışları beraberinde getirmiştir. 1952 yılında Doğu Almanya ve Batı Almanya arasında sınır belirginleşmiştir. 13 Ağustos 1961 de tamamlanan bu duvar bir gecede örülmüştür. İlk başta tel örgüler ile kaçışlar engellenmeye çalışılsa da, 270.000 kadar kişi çoktan Batı Almanya’ya ulaşmıştır. Duvarın daha etkili olması ve kaçanları fark etmek için doğu tarafı beyaza boyanmıştır fakat yapılan bu hamle de sonuçsuz kalmıştır. Döşenen mayınlar, 186 adet gözetleme kulesi, köpekler, çelik kapılar, geniş alanlara yapılan ışıklandırma sistemine rağmen ne yazık ki yapılanlar hiç biri işe yaramamıştır. Tam beş bin vatandaş tünellerle veya balonlarla daha bilmediğimiz başka yöntemlerle duvarı geçmiştir. Uzunluğu yaklaşık olarak 46 kilometre olan Berlin duvarından tahmini olarak 240 kişinin geçmek isterken öldüğü bilinmektedir.

Utanç duvarı ilk olarak o dönemin Sosyalist Birleşik Partisi (SED) lideri olan Walter Ulbricht tarafından Sovyet güçlerine yapılan çözüm teklifleriyle düşünülmeye başlanmıştır. Berlin duvarından en çok zarar gören hiç kuşkusuz “Bernauer Strasse” olmuştur. Burada ev pencereleri doğu kısmına baktığı için insanlar pencerelerden atlayarak Berlin duvarının Batı kısmına geçmişlerdir. Kaçışların önüne geçebilmek için daha sonrasında bu evlerin önce pencereleri kapatılmış, daha sonra tamamen yıkılmıştır. Berlin duvarının kaçışları engelleyemediğini fark eden Alman Demokratik Cumhuriyeti hükümeti geçişlerin serbest olduğunu 9 Kasım 1989'da halka duyurmuştur. Bu duyuruyla birlikte binlerce insan Doğu ve Batı kısmından bu duvarın yanına gelerek birleşmişlerdir. 13 Haziran 1990 yılında duvar yıkımı başlamış ve 1992'de tamamlanmıştır. 

Bu duvarın utancını ve acısını uzun yıllar çeken Almanya sonunda özgürlüğüne kavuşmuştur. Bunun beraberinde Alman Demokrat Cumhuriyeti’nin de sonu gelmiştir. Doğu Almanya’nın vatandaşları Polonya, Çekoslovakya, Macaristan, Yugoslavya gibi ülkelere göç etmiş ve oradan da trenlerle başka ülkelere kaçmışlardır. Bu utanç duvarının şuan hiçbir somut etkisi kalmamıştır; fakat soyut anlamda duvarın etkisi ve hatıralar hala yaşamaktadır. Duvarın yıkılmasından sonra Doğu Almanya’nın maddi anlamda büyük kazançlar elde ettiği görülmüşse de, en büyük işsizlik oranında da başrolde olmuştur.

Bu duvarın kalıntıları şehrin birçok yerinde hala yaşamaktadır. özellikle duvarın bulunduğu güzergah boyunca sergiler, müzeler, fotoğraflar, duvar hakkında bilgi veren notlar ve daha bir çok anı bulunmaktadır. Özellikle gri-beyaz olan “Mauerweg” tabelaları duvarın geçtiği ve etkisi altına aldığı alanları göstermektedir. Berlin duvarıyla ilgili anıt ve parçalar dünyanın başka noktalarında da bulunmaktadır.

New York 53.caddede, Vatikan bahçesinde, Las Vegas’da, Main Street Station Otelinin erkekler tuvaletinde, Brüksel’de, Avrupa Parlamento binasının önünde, Montreal’de, Dünya Ticaret Merkezinde, Budapeşte terör müzesinin önünde, Strazburg Avrupa insan hakları mahkemesi binasının önünde ve Berlin’deki Axel Springer Verlog adlı yayın evinin merkez binası önündeki “Balannceakt” adlı bir anıtında.